- Uffelsemolen Leudal – Haler
- Schouwsmolen Leudal – Neeritter
- Armenmolen Leudal – Neeritter
- Luysensmolen Leudal – Ittervoort
Voor Leudal zijn meegeteld de molens van Haler-Uffelse, Neeritter en Ittervoort. Deze molen liggen binnen of grenzen direct aan het gebied van GrensPark Kempenbroek.
Naast deze molens telt Leudal (de molenrijkste gemeente van Nederlands Limburg) nog molens in de kernen Baexem, Heythuysen, Roggel, Neer, Horn
Gegevens over alle andere molens van de gemeente Leudal vindt u hieronder.
Leudal (Limburgs: Leudaal) is een gemeente in de Nederlandse provincie Limburg die op 1 januari 2007 is ontstaan uit de gemeenten Haelen, Heythuysen, Hunsel en Roggel en Neer. De gemeente telt 36.046 inwoners (1 januari 2021, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van bijna 165 km². Het gemeentehuis staat in Heythuysen.
De naam Leudal is ontleend aan het natuurgebied dat tussen de kernen Heythuysen, Roggel, Haelen, Nunhem en Neer gelegen is. Dit gebied is ontstaan door erosie door het beekje de Leu.
Het Leudal omvat de dalen van een aantal beken die vanuit de Roerdalslenk naar het dal van de Maas stromen. Door het hoogteverschil zijn de beken diep ingesneden en is de stroomsnelheid van het water vrij groot. De kern van het beekdal wordt gevormd door twee meanderende beken, de Zelsterbeek of Roggelsebeek en de Leubeek of Tungelroysebeek. Met name de Zelsterbeek is voor een groot deel aan kanalisatie ontkomen, ditzelfde geldt voor het stroomafwaartse deel van de Leubeek. De genormaliseerde trajecten van beide beken zijn in 2000 weer meanderend gemaakt. De vegetatie rondom de beken is zeer gevarieerd. De afgesneden meanders van de beken herbergen soortenrijke moerasvegetaties.
Ten oosten van het klooster liggen veldrusschraallanden. De natte tot vochtige bossen behoren tot het elzenbos, vogelkers-essenbos en haagbeukenbos. Lokaal komen gagelstruwelen en berkenbroekbossen voor. Hoger op de gradiënt, op de flanken van de beekdalen, bestaan de bossen uit eiken-beukenbossen, eiken-berkenbossen en naaldbossen. Plaatselijk komen matig voedselrijke tot voedselrijke graslanden voor en zijn enkele heideterreintjes aanwezig.
Molens hadden vanaf de Middeleeuwen tot ver in de 19e eeuw een belangrijke functie, vrijwel ieder dorp had wel een graanmolen voor het brood. De centrale functie die een molen had in de gemeenschap bracht met zich mee dat mensen zich daar ontmoetten bij de molen.
Leudal staat bekend om zijn vele water- en windmolens, de meeste molens in Limburg. Leudal kent er maar liefst 12, vijf wind- en zeven watermolens. Elf zijn er nog in werking en voor het publiek toegankelijk. U kunt terecht voor een bezoekje in onder meer de Auroramolen in Baexem, Friedessemolen in Neer, Grathemermolen en de Leumolen in Haelen.
Ook meer dan het bezoekje waard is de De Uffelse Molen, een zogenaamde banmolen. Dit betekende dat de “heer” die eigenaar was van een dergelijke molen de bewoners verplichtte om hun graan te laten malen door zijn molen. De molen is geheel maalvaardig maar wordt niet aangedreven door waterkracht maar met een dieselmotor.
Zoek je al lang iets dat je ooit bent kwijtgeraakt, vraag dan even aan Sint Antonius in zijn kapelletje bij de molen in Heythuysen om mee te helpen zoeken.
Wind- en motormaalderij St. Petrus Roggel.
Deze belt- of korenmolen is gebouwd in 1900 door Jean Rutten. Zijn vader was niet gelukkig met dit plan, maar stuurde hem in 1906 toch nog 1000 gulden om hem te ondersteunen. De gemeente kocht de molen in 1969. In 1975 volgde restauratie en werd de molen omgedoopt in : “Sint Petrus”, naar de patroon van Roggel.Sinds 1983 kan de molen bij windstilte ook weer op een motor malen.
Openingstijden: Zaterdag van 9-13 uur en op afspraak.
Adres: Nijken 24, 6088NR-Roggel, NL.
Tel.(+31)(0)6-25507748 of (+31)(0)6-54613755.
Windmolen St, Antonius te Heythuysen.
Deze typische Hollandse graanmolen werd in 1861 door Geenen gebouwd.In de dertiger jaren van de 20e eeuw, kreeg ze de naam: St. Antoniusmolen.In 1969 nam de Gemeente de molen over en is sedert 2004, na een grondige restauratie, weer maalvaardig. Deze beltmolen wordt ook wel “de molen van Coenen”genoemd. De gebroeders Jean en Antoon Coenen hadden er midden vorige eeuw een florerend voedermeel-bedrijf.
Openingstijden: Donderdag van 12-16 uur, 1e en 3e zondag van de maand van 13-17 uur.
Adres: St. Antoniusstraat 32, 6093GC-Heythuysen, NL
Tel. (+31)(0)475-452397.
Korenmolen De Hoop te Horn.
Deze belt- of bergmolen is waarschijnlijk in 1750 in Duitsland gebouwd.In 1817 werd deze korenmolen naar Horn gebracht.Het is de enige zestienkantige met leistenen bedekte molen in Europa. Vermeldenswaard zijn de wieken. In 1934 werden deze “Dekkerwieken”aangebracht.Doordat de roeden aan de voorkant rond en aan de achterkant spits uitlopen,wordt de capaciteit van de molen vergroot omdat het geheel meer aerodynamisch werkt. Van 1949 tot 1958 was de weduwe Agnes Vermeulen ( “Nes”) met haar 16-jarige dochter Betsie, de enige vrouwelijke beroeps-molenaar op een windmolen. In 1968 kocht de Gemeente de molen. Er volgden diverse opknapbeurten en vanaf 2009 is de molen weer in bedrijf.
Openingstijden: Na telefonisch overleg.
Adres: Molenweg 26, 6085CK-Horn, NL. Tel. (+31)(0)6-29430615.
Korenmolen De Welvaart te Horn.
Deze slanke rechtopstaande stenen beltmolen is in 1864 gebouwd. Na in diverse handen te zijn geweest, kocht molenknecht Leo Linssen in 1929 de molen. In 1933 plaatste hij een tweede-hands kap.In 1970 kocht de Gemeente deze molen en restaureerde deze volledig .In 2014 werd de molen weer ingrijpend gerestaureerd.
Openingstijden: Na telefonisch overleg.
Adres: Molenweg 3, 6085CH-Horn, NL.
Tel. (+31)(0)475-562904.
De Aurora te Baexem.
Deze standaardmolen is van 1520 en stond in Horn. In 1846 werd deze oudste windmolentype van Nederland verplaatst naar Baexem. Molenaar Louis Coenen werkte van 1891 tot 1916 op deze molen. Het maalbedrijf werd in 1930 gekocht door bakker Grubben te Baexem, deze werd later zelf molenaar maar werd getroffen door een ongeluk op de molen.In 1953 werd de molen gerestaureerd. In 1968 kocht de Gemeente de Aurora en verplaatste hem naar de huidige plek. Na een uitwendige vernieuwing werd in 1972 de molen feestelijk heropend.
Openingstijden: Woensdag van 12-16 uur, de 2e en de 4e zondag van de maand van 13-17 uur.
Adres: Rijksweg 26a, 6095NC-Baexem. Tel. (031) (0)475-452397.
De Friedesse molen te Neer.
Deze watermolen, van 1343, was vroeger een koren- en oliemolen.De molen ontleend zijn naam aan molenaar Fried Tobben, werkzaam aan het begin van de 18e eeuw. Van de twee waterraden werd tegen het einde van de 19e eeuw, het rad van de oliemolen verwijderd.In 1958 werd het stuwrecht van de molen verkocht. In 1961 werd de beek gekanaliseerd. Vanaf 1997 hebben Neerse bewoners zich sterk gemaakt om de molen te restaureren en vanaf 2002 is ze weer in bedrijf.
Openingstijden: Zondag van 13-17 uur (mei t/m september)
Adres: Eiland 1, 6086 NA-Neer.
Tel. (+31)(0)475-592702.
De Grathemermolen te Grathem.
Er is een aanwijzing dat deze zgn. dwang- of banmolen al bestond in 1252. In 1872 is de watermolen gekocht door het echtpaar Louis Schreurs en Ida Jacobs. Zij verbouwen de molen grondig, hetwelk in een gevelsteen herinnert met de tekst: “Is hernieUWD Door De eChtgenooten L.sChrUrs en I.JaCobs”. Uit de hoofdletters kan het getal 1874 afgeleid worden. De oorspronkelijke 2 waterraderen werden in 1874 vervangen door één inpandig waterrad.In 1915 werd dat waterrad vervangen door een turbine, welke nog steeds aanwezig is. Van 1916 tot het einde van de jaren twintig voorzag de turbine een gedeelte van het dorp van elektrisch licht. Vanaf 1926 werd het bedrijf voortgezet door “De erven Tijssen”.
Bedrijfsleider was toen Theo Janssen, beter bekend als “Thei de Mùlder”.In 1977 verkocht de familie Tijssen de molen met woonhuis en aanhorigheden aan Louis Gielen.In 1994 is een uitwendig waterrad bijgeplaatst. In 1995 vond een grote restauratie plaats aan de molen en sinds 2006 is de Gemeente Leudal de nieuwe eigenaar.
Openingstijden: maandag t/m zaterdag van 13-16 uur. (donderdag gesloten).Zondag op afspraak.
Adres: Brugstraat 13, 6096 AA-Grathem, NL.
Tel. (+31) (0) 475-451291 of (+31) (0) 475-572379.
De St. Elisabethsmolen te Haelen.
De watermolen aan de Leubeek bestaat al vanaf 1278.Eeuwenlang was de molen in bezit van het klooster St. Elisabethsdal. In 1796 werd het klooster met de goederen, waaronder de St. Elibeths- en de Leumolen,door de Fransen in beslag genomen. In de 19e eeuw was het gebouw van de molen van hout.Het was in die tijd een graan-, olie- en houtzaagmolen en werd toen aangedreven door een middenslagrad.
Het stuwrecht werd door het Waterschap “Midden-Limburg” in 1958 afgekocht.
De eigenaren van de molen, de gemeente Leudal, het Waterschap Peel en Maasvallei en Staatsbosbeheer, hebben de molen in 2014 overgedragen aan de nieuwe Stichting St. Elisabethshof. De stichting heeft de molen gerestaureerd en er meteen een waterkrachtcentrale voor de opwekking van duurzame energie van gemaakt.
De molen is niet geheel in oude staat hersteld, maar bedoeld om de huidige staat voor de toekomst te behouden. Tevens werd er een overkapping aangebracht, ter bescherming tegen weersinvloeden. Op 12 juni 2015 werd deze nieuwe toeristisch-educatieve trekpleister feestelijk geopend.
Openingstijden: Vrij toegankelijk.
Adres: Roggelseweg 56 te Haelen (Rechts naast Restaurant Elisabethshof)
De Hammermolen te Neer.
De molen was vroeger als houzagerij in gebruik,maar is inmiddels tot woonhuis verbouwd. Adres: Hammermolen 27, 6086 BE-Neer, NL.
De Vogelmolen te Haelen.
Deze watermolen is niet meer als zodanig te herkennen. De molen is als restaurant in gebruik.
Adres: Kasteellaan 15, 6081 AN-Haelen, NL. (www.vogelmolen.nl)
