Welke soorten molens zijn er?
Kun je het je voorstellen? Nederland en België zonder molens? Nee toch, je moet er niet aan denken! Ze horen helemaal bij ons landschap, zeker óók in GrensPark Kempen~Broek.
Molens deden vroeger heel veel werk. Er werd graan mee gemalen, olie mee geperst, hout mee gezaagd of boomschors mee gemalen. In Noord en West Nederland en langs de Belgische en Nederlandse kust werden molens ook gebruikt om water mee uit de polders te pompen. Daarvoor gebruikte men allerlei verschillende soorten molens. Hieronder een overzicht van de belangrijkste soorten en types molen zoals u die in GrensPark Kempen~Broek kunt tegenkomen.
De Standerdmolen (Standaardmolen)
De standerdmolen heet zo omdat het vierkante molenhuis draait om een houten standerd. Een standerd is een stevige rechtopstaande ronde balk. Het molenhuis kan om deze standerd naar de wind worden gedraaid. Standerdmolens malen allemaal graan en zijn dus korenmolens. Molen Sint Jan in Stramproy is een Standerdmolen
Ronde stenen grondzeiler
Een ronde stenen grondzeiler kan de molenaar vanaf de grond bedienen. Ze zijn vaak gebouwd als poldermolens maar het kunnen ook korenmolens zijn. Grondzeilers hebben geen stelling. Ze staan namelijk vaak in het vrije veld en vangen daardoor voldoende wind. De Sevensmolen in Kaulille is een prachtig voorbeeld van een ronde stenen grondzeiler.
Ronde stenen beltmolen
Een ronde stenen beltmolen is een stenen molen waaromheen een heuvel van zand (belt) is gemaakt in plaats van een houten stelling. Onder in de belt is extra ruimte voor de opslag van graan en meel. De meeste beltmolens zijn korenmolens. Een mooie ronde stenen beltmolen is de Sint Annamolen van Weert-Keent.
Ronde stenen stellingmolen
Een ronde stenen stellingmolen stond vroeger vaak op de wallen van een stad. Hier kon de molen goed wind vangen zonder belemmeringen. Het waren meestal korenmolens. Ze waren zo hoog gebouwd dat er ruimte was voor de molenaar en zijn gezin om onder in de molen te wonen. Wilt u zo’n molen eens bekijken, ga dan naar Budel naar molen Nooit Gedagt en naar Hamont naar de indrukwekkende Napoleonsmolen.
Zes- of achtkante houten stellingmolen
Een zes- of achtkante stellingmolen is een molen die hoog boven de bebouwing van de omgeving uitsteekt om voldoende wind te vangen. Er is een soort van stelling of balkon om de molen bebouwd om de molen te kunnen bedienen. Molen De Hoop in Swartbroek is hier een voorbeeld van.
Onderslag watermolen
Een onderslag watermolen wordt door het stromende water van een beek of rivier aangedreven. Het water stroomt onder door het waterrad en zet zo het waterrad in beweging. De watermolen is het oudste molentype en je vindt ze nog veel in GrensPark Kempen~Broek en langs de beken en stromen. We noemen De Voorste Luysmolen in Bocholt.
Rosmolen De rosmolen is een graan- of oliemolen die door dierkracht wordt aangedreven. Meestal ossen of paarden (rossen). Dit type molen kwam vooral in de middeleeuwen voor en kon, omdat er geen wind of water nodig was voor de aandrijving, op iedere denkbare plaats worden opgebouwd. In Weert staat nog de reconstructie van een kollergang (koppel pletstenen) van een vroegere rosmolen (oliemolen) aan de Beekpoort.
