Naam: Schouwsmolen (1630)
Type: Onderslag watermolen
Adres: Margarethastraat 73, 6014 AD-Ittervoort, NL.
Route: De molen ligt niet aan het knooppuntennet
Inrichting:
Eén koppel 17der kunststenen; één koppel 14der kunststenen (aangedreven door een elektromotor).
Overbrengingen:
Aswiel 59 kammen
Schijfloop 25 staven
Spoorwiel 82 kammen
Steenschijfloop 32 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 6,05
Voorzieningen: De molen wekt stroom op voor eigen gebruik.
Bezoekmogelijkheden:
De molen is iedere 3e zondag van de maand geopend van 14 tot 16 uur en kan op afspraak bezichtigd worden. Er wordt biologisch rogge-, tarwe- en speltmeel gemalen.”
Molenaars: Joost van der Stappen / Willy Moors
Telefoon: +31 475 564947
Website: www.schouwsmolen.wordpress.com
Geschiedenis: De Schouwsmolen is de 12e watermolen vanaf de bron van de Itterbeek.
De onderslagmolen is gelegen halverwege de dorpskernen van Neeritter en Ittervoort. De molen is vermoedelijk rond 1630 gebouwd. Echter, uit historisch materiaal blijkt, dat er reeds in 1252 sprake was van een watermolen op deze plaats. . In de 19e eeuw werd de molen verbouwd en uitgebreid. Steensoorten en steenverbanden kunnen op drie verbouwingen wijzen. Aan één daarvan herinnert een gevelsteen uit 1830 die ook verwijst naar Jan Mathijs Grispen, die in het midden van de 19e eeuw eigenaar was.
In 1902 kreeg toenmalig eigenaar Sjang Van de Laar die de molen in 1896 had gekocht, toestemming om het waterrad te vernieuwen. Dit nieuwe rad, middellijn 5,70 m., breed 0,71 m., kreeg een ijzeren as voorzien van een naaf, waarop de houten spaken werden bevestigd. Tevens werd op voorstel van de bij de molens van Neeritter genoemde opzichter van de provinciale waterstaat Hanraets een zelfwerkende kantelklep op de lossluis aangebracht. In 1928 liet Van de Laar bij de molen een transformatorhuisje bouwen en een elektromotor als hulpkracht plaatsen.
De laatste molenaar, Corbey, met zijn gezin.
In 1947, 1958 en 1960 wordt er verder aan het complex verbouwd. Op 13 juli 1961 verkoopt Jan Corbey het stuwrecht aan het Waterschap Midden-Limburg te Heythuysen. Op 22 februari 1984 wordt het gebouw aangemerkt als beschermd rijksmonument. Omschreven als: “een niet meer als zodanig in gebruik zijnde onderslagmolen op de Itterschebeek”. De molen werd in 1963 stilgelegd.
In 1963 werd de molen aan de gemeente Hunsel verkocht; het waterrecht was al eerder aan het Waterschap “Midden-Limburg” overgedragen. Op dat moment was het waterrad al verdwenen, het jaar van verdwijning is niet precies bekend.
De watermolen, waarvan het waterrad ca. 50 jaar eerder werd gesloopt, werd door de huidige eigenaar, Joos van der Stappen in 2015/2016 geheel gerestaureerd. Er werden ook nieuwe functies aan toegevoegd. In de restauratie werd een fraai nieuw rad geplaatst aan de buitenkant, en werd het binnenwerk maalvaardig gemaakt. Ook de muren, ramen en daken werden grondig gerenoveerd. Om de waterkracht te gebruiken als er niet gemaald wordt (ca. 2x per maand), is een generator gekoppeld aan de as van het waterrad, waardoor stroom wordt opgewekt. Tenslotte is een bestaande ruimte speciaal ingericht om groepen te ontvangen, muziek te maken, te vergaderen of een culturele manifestatie te houden.
