Naam: Napoleonsmolen
Soort molen: Stenen stellingsmolen, koren- en olieslagmolen met Oudhollands wieksysteem, een vlucht van 25.80 meter op de binnenroede en 26.00 meter op de buitenroede en een stellinghoogte van 07.10 meter. De molen heeft twee koppels maalstenen en een kollergang voor het persen en slaan van olie.
Adres molen: Napoleonspad 7 3590 Hamont
Coordinaten: 51.250903 5.539641
Openingstijden: De Napoleonsmolen is iedere 1e zaterdag en 3e zondag van de maand van 13 tot 17 uur open en verder als de molen draait. Voor telefonische afspraak kan men bellen met +32 11 621403
Telefoon: +32 11 621403 / +32 475 951176
Route: De Napoleonsmolen ligt niet aan een toeristisch (fiets)route
Voorzieningen: rustplaats, picknickplaats
Molenaars: Harry Wijnants, Evert Meys, Harry Vandeweyer, Harrie Meeuwissen
Website: —
- Technische gegevensVang: blokvang met vangtrommel
Molenas: gietijzer, fabr. inscriptie L.I. Enthoven, nr. 120 uit 1854.
Gevlucht: vlucht binnenroede 25,80 m, buitenroede 26 m.;
Kruiwerk: Engels, kruilier
Inrichting: 1 koppel 17der kunststenen, fabr. H. Van Hees, Geldern (Duitsland), 1997; 1 koppel 16der kunststenen, fabr. H. Titulaer, Plasmolen, 2008 (elektrisch aangedreven); sleepluiwerk; (bijgebouw), haverpletter, kollergang, vuring en slagbank, koekenbreker
- Overbrengingsverhouding:
Aswiel: 67 kammen
Bonkelaar: 33 kammen
Kroonwiel of spoorwiel: 73 kammen
Rondsel: 27 staven
Overbrenging = 1 op 5,49
Stellinghoogte: 7,10 m.
Korte omschrijving De Napoleonsmolen, een stenen stellingmolen met een hoogte van 19 meter en met aan de voet een diameter van 13.40 meter en een muurdikte van 1.10 meter, is een zware jongen. Gebouwd in 1804 is deze korenmolen en oliemolen een van de meest markante molen in het gebied van GrensPark Kempen~Broek. Sedert 1982 is de molen beschermd monument.
Bijzonderheden:
De molen werd in 1804 in opdracht van zeven eigenaren gebouwd. Ook nu nog is het bouwjaar in de molenromp goed af te lezen: 1804 en AN XII wat verwijst naar de Franse jaartelling. Uit de kwaliteit van het metselwerk blijkt dat geld bij de bouw van de molen geen rol speelde.
Deze molen was een bergmolen. Naar alle waarschijnlijkheid was de berg ommuurd, en was deze muur met gemetselde bogen met intandingen verbonden met de romp. Nog steeds zichtbaar is dat deze intandingen dichtgemetseld zijn.
Voor 1863 was in de molen reeds een stoommachine geplaatst. Louis Matthijssen liet in 1867 grote verbouwingswerken uitvoeren: de romp werd cilindrisch verhoogd (waardoor de oude kap opnieuw kon gebruikt worden), waardoor men een bijgebouw kon oprichten tegen de molen om een olieslagerij te installeren. De olieslagerij is provisorisch aangebracht en afkomstig van een rosmolen.
De molen kende talrijke molenaars. De eigenaars waren zelf niet molenaar, de molen werd verhuurd. Door ovelijden van aandeelhouders en daarmee gaande vererving van de aandelen, ontstond een bijnan onoverzichtelijke situatie. De grootste aandeelhouder was mettertijd Willem Rijcken, wiens weduwe in 1844 ingeschreven staat als eigenares van de molen. In 1854 stond de molen op naam van de weduwe van Jan Rijcken en kinderen en in 1856 van de weduwe Claes-Spaas en consoorten.
De laatste molenaar was Jaak van Bree. Hij maalde van 1933 tot 1962 op de molen. De laatste jaren deed hij dat elektrisch want in 1952 waren het gevlucht en de stelling verwijderd. In 1968 werd de molen verhuurd aan een kastelein uit Budel die in de molen een café “Don Quichotte” vestigde.
In 1982 kreeg de molen de status van monument. Tot 1990 bleef de molen in bezit van de familie Van Bree, die de molen afstond aan de gemeente Hamont-Achel. Deze gaf opdracht tot restauratie van de molen. De uitvoering gebeurde in de jaren 1996/1997 door molenmakersbedrijf Adriaens uit Weert.
Op 17 mei 1997 werd de molen feestelijk in gebruik genomen. Het aswiel is een replica van dat van de molen te Ophoven terwijl het spoorwiel een replica is van dat van de molen van De Wilde te Goirle (NL), waar zich het oorspronkelijke spoorwiel van de Hamontse molen bevindt. Van de kap waren de spanten en gordingen en het aswiel verdwenen, het overige was nog aanwezig, maar hiervan moest alles vernieuwd worden, behalve de stormbalk. Van het olieslagwerk waren de slagbank, heien, vuring en steenraam verdwenen. Deze moesten dus gereconstrueerd worden. Eén koppel stenen werd maalvaardig gemaakt op de wind; het andere elektrisch.
De eerste vrijwillige molenaar, tot in 2002, was Eddy Frederix uit Lommel. Hij heeft een grote bijdrage geleverd tijdens de restauratie. Zo heeft hij de bovenas geheel ontroest en geschilderd. Tevens heeft hij de kantstenen rond gemaakt.
Op zondag 29 augustus 2004 werd het 200-jarig bestaan van de molen feestelijk gevierd. De molen kreeg die dag wel 1000 bezoekers over de vloer!
