OLYMPUS DIGITAL CAMERA
Naam: Zelden Rust (1869)
Type: Stenen beltkorenmolen
Locatie: Burgemeester van Houtstraat 60 Budel
Route: De molen ligt niet aan een fietsroute.
Voorzieningen: Bij de molen is een molenwinkel
Molenaar: Edie Kees
Bezoekmogelijkheden: De molen is niet te bezichtigen.
Techmische omschrijving:
- Kap: Gedekt met dakleer. Voor en achterwolf gedekt met gepotdekselde planken
- Vlucht: 26.84 meter
- Wieken: Binnenroede Oud Hollands, Buitenroede Systeem Fauël met automatische remkleppen
- Kruiwerk: Engels, kruilier
- Vang: Vaste Vlaamse bokvang vangtrommel
- Inrichting: 2 koppels 17der kunststenen, twee elivatoren, silo, drie mengketels, electrisch luiwerk, electrisch aangedreven maalstoel en hamermolen
- Belthoogte: 4.00 meter
Beschijving:
De molen Zeldenrust is een windmolen aan de Burgemeester Van Houtstraat 60 in de Nederlandse plaats Budel (gemeente Cranendonck). Het is een ronde stenen beltmolen die als korenmolen is ingericht. De Zeldenrust is in 1869 als beltmolen gebouwd in opdracht van Jan Rooijmans, nadat hij als pachter uit de molen Nooit Gedacht was gezet ten gunste van de zoon van de eigenaar.
Opvallend is de knik in de romp, net boven de maalzolder. Het lijkt aannemelijk dat Rooijmans een hogere molen had willen bouwen. Er werd niet alleen graan gemalen, maar ook schors voor de leerindustrie. In 1893 werd Jan Rooijmans
opgevolgd door zijn zoon Hendrik. Leven en molenaarschap van Hendrik Rooijmans waren ongelukkig: op 27 september 1898 brandde de molen uit. Meteen
daarna volgde herstel en begin 1899 was alles weer maalvaardig. Voor Rooijmans kwam dit te laat: hij was toen al ernstig ziek en overleed vroeg in 1899, slechts 33 jaar oud. Vanuit zijn ziekbed heeft hij via spiegels zijn herbouwde molen nog zien malen.
In 1914 werd Toon Kees de nieuwe eigenaar. In 1922 verkocht die zijn molen en woonhuis aan Graad Verbeek. Deze kende de molen goed, want hij was hier onder Sjang van Winkel al knecht geweest. Graad Verbeek (1884-1960) was een geboren molenaar: vanaf 14-jarige leeftijd leerde hij het vak bij H. van der Meulen in
Uden en was later knecht op de nog bestaande molen van Van Bree in Hamont (B.). Van 1906 tot 1920 was hij mulder in Lozen (B.), waarna hij weer in Budel kwam wonen en met de bakkerskar ging rondrijden. Zijn hart lag echter toch bij de molens en toen hij er een kon kopen deed hij dit meteen.
In 1935 kreeg de molen een grote opknapbeurt onder supervisie van Chris van Bussel. De kap werd gedekt met Icopal en er kwamen een gietijzeren as en twee Potroeden, afkomstig uit Lierop. Beide roeden werden voorzien van het stroomlijnsysteem Van Bussel, toen volslagen nieuw: waarschijnlijk is déze molen (en dus niet de herbouwde molen van Waalre) de eerste in Nederland geweest, die die wiekverbetering kreeg.
Op 22 juni 1935 was de trouwdag van de dochter van de toenmalige eigenaar. De harmonie kwam een serenade brengen en molenmaker Hubert ‘Bér’ Adriaens sloeg vanuit het wiekenkruis de maat. Die molenmaker was daar overigens bijna klaar.
Op 29 juni maalde de molen voor het eerst, mét het nieuwe systeem-Van Bussel.
De molenbelt is in de jaren 50 en 60 van de 20e eeuw geheel afgegraven en vervangen door een gemetseld pakhuis. De molen wordt vanaf het dak van het pakhuis bediend.
Bij de herstelbeurt van 1966 veranderde het uiterlijk van de molen aanzienlijk: de staart wit geverfd met rode klapmutsen, windborden en zoomlatten eveneens wit (voorheen steeds zwart geteerd). Er kwamen een vangstok en een kruirad in plaats van de vangtrommel en lier. Ook achterkeuvelens en baard kregen een andere vorm. Niet alleen had de molen een nogal ander uiterlijk gekregen; de praktische bruikbaarheid was ook veranderd en niet in het voordeel: de zeeg van de (verlengde) roeden bleek veel te diep waardoor de molen niet gemakkelijk liep. Het gevlucht is sinds 2000 op de buitenroede uitgerust met fokken (systeem Fauël) met remkleppen.
In november 2014 is begonnen met een flinke herstelbeurt: doel was onder meer het het repareren van de balkkoppen en het metselwerk van het pakhuis. Verder een nieuwe staartbalk, korte spruit, windpeluw, baansteen (halssteen),
kapbedekking, gangwerk opnieuw stellen en de kruivloer onder handen nemen.
De molen is particulier eigendom en maalt regelmatig op windkracht.
De molen is niet te bezichtigen.
Molen De Zelden Rust draaiend.
Film Rob Simons 2011
