Pollismolen in Opitter aan de rand van een historische vloeiweide
In het noorden van Limburg, op de grens met Nederlands-Limburg, ligt tussen Maaseik en het Nederlandse Weert een prachtig gevarieerd natuurgebied. Een streek die niet zo bekend is en ook niet zo vlug op het wensenlijstje van favoriete vakantiebestemmingen in eigen land staat. En dat is jammer en onterecht. Want dit gebied, het GrensPark Kempen~Broek, verdient het om veel breder bekend en gekend te zijn. In Kempen~Broek gaan mensen, natuur, cultuur & erfgoed hand in hand.
Sleutel op de poort
GrensPark Kempen~Broek is een wat eigenzinnig natuurgebied vol verrassingen en variatie. Je vindt er droge en natte natuurgebieden, zandverstuivingen en broekbossen, weilanden, naaldbossen, heidegebieden, moerassen, beken, vennetjes en veel leuke dorpjes en steden die uitnodigen om te ontdekken. En je vindt er vooral ook erg veel molens.
GrensPark Kempen~Broek is er trots op dat de streek nog altijd 47 windmolens én watermolens telt. En uitgerekend daar komen MolenNetwerk KempenBroek en de ErfgoedApp om de hoek kijken. Want het MolenNetwerk KempenBroek maakt dit bijzondere molenerfgoed met behulp van de ErfgoedApp via verschillende fietsroutes toegankelijk. Eén daarvan is de Watermolenroute.
De Watermolenfietsroute kun je makkelijk fietsen van knooppunt naar knooppunt in Limburg
“Gebruik de ErfgoedApp als sleutel op de poort van de molen”: met die slogan nodigt het MolenNetwerk je uit om de Watermolenroute te fietsen. Deze ruim 45 kilometer lange fietstocht brengt je langs de Bosbeek en de Itterbeek in de omgeving van Maaseik en Bree. Trek er wel een hele dag voor uit, want onderweg valt er heel wat te ontdekken. Je fietst door leuke dorpjes als Tongerlo, Opitter, Opoeteren, Neeroeteren of Wurfeld en leert de prachtige natuur van deze streek kennen. Bijna de hele route voert over rustige landwegen met hier en daar een flinke klim. Onderweg vertelt de ErfgoedApp over het landschap en over oude boerderijen of opvallende wegkapelletjes die uitnodigen om even te pauzeren.
De ErfgoedApp laat je veel praktische informatie zien zoals de ligging van de watermolens langs de Bosbeek en Itterbeek
Aandacht voor het landschap waar je doorheen fietst.
Al fietsend passeer je aan de échte sterren in het landschap: de twaalf watermolens. Knijp bij zo’n molen zeker de remmen dicht als je ziet dat het waterrad draait. De molenaar is dan aanwezig en zal je met plezier alles vertellen over ‘zijn’ molen en over het draaien en malen. Maar ook als de molen niet draait en de poort op slot is, is het goed om even af te stappen en de verhalen in de ErfgoedApp te beluisteren en te bekijken. En dat is heel veel en heel gevarieerd: van oude filmpjes en foto’s van vroeger tot indrukwekkende animaties over de werking van een volmolen, graanmolen, zaagmolen of olieslagmolen. Als kers op de kaart laten korte filmpjes je bij veel molens ook echt ‘achter de poort in de molen binnenkijken’.
De Klaaskensmolen, een bijzondere molen
Hoewel elke molen een bezoek meer dan waard is, is er toch een speciale vermelding weggelegd voor de Klaaskensmolen in Neeroeteren. Je moet even zoeken, maar de molen ligt vlakbij knooppunt 47 van het Knooppuntennetwerk.
De vrijwillig molenaars van de Klaaskensmolen in Neeroeteren
In de ErfgoedApp vind je veel extra info over de Klaaskensmolen en de andere molens op de Watermolen fietsroute
Het horizontaal werkend zaagblad van de Klaaskensmolen
De Klaaskensmolen is niet zomaar een door water aangedreven molen. Het is de enige nog actieve door water aangedreven houtzaagmolen in Vlaanderen. Molenaar Lucas Ceelen bedient het indrukwekkende zaagmechanisme met veel vakmanschap en liefde. De tijdens de Eerste Wereldoorlog geplaatste zaagmachine, met een horizontaal geplaatst zaagblad, is dan ook een echt oudje dat met respect behandelt moet worden. De molenvrijwilligers vertellen met enthousiasme over hoe de indrukwekkende machine door de dikke boomstammen zaagt.
En vraag de molenaars zeker ook eens naar het verhaal van de OLS-bölkes. Het OLS is een groot traditioneel schuttersfeest waaraan zo’n 130 schutterijen uit beide Limburgen meedoen. We zullen niet verklappen watbölkeszijn en wat de Klaaskensmolen met diebölkeste maken heeft gehad. Want dat verhaal kunnen de molenaars van de Klaaskensmolen je veel beter uit de doeken doen!
Een paar kilometer verderop in het Nederlandse Stramproy drukten twee molenaarsgeslachten, de families Van de Winkel (molen Sint-Jan) en Nijs (De Nijverheid) op een vergelijkbare manier hun stempel op hun molen. Bij molen Sint-Jan wordt de laatste beroepsmolenaar van de molen, Lei van de Winkel, met een bronzen beeld geëerd. Hij verzette zich tegen de machtige brouwersfamilie Maes, eigenaren van de molen, toen die de molen wilden verkopen aan de opkomende Boerenbond met de bedoeling de molen te slopen. Molenaar Lei van de Winkel ging in staking en won het uiteindelijk van de brouwersfamilie. Daardoor kan het leuke dorp Stramproy nu nog altijd trots zijn op de oudste authentieke houten standerdmolen waarvan de geschiedenis teruggaat tot in de 16eeeuw.
